Digitale innovatie voor musea: The Innovation Lab

Digitale innovatie is voor ieder museum haalbaar, zolang je organisatie over de juiste vaardigheden beschikt. Innovatie is niet eens in de zoveel jaar een groot project neerzetten. Innovatie is continue op zoek zijn naar nieuwe en betere manieren om je publiek te bereiken, op een manier die bij jouw organisatie past.

De afgelopen jaren is digitale innovatie voor musea een hot toppic geworden dankzij een aantal imposante projecten. Het Rijksmuseum heeft met Rijksstudio wereldwijde aandacht gekregen. Museum Boijmans van Beuningen ontwikkelde een immersieve multimedia presentatie rond het werk Wassende Bogen van kunstenaar Richard Serra. Het Van Gogh Museum vernieuwde haar website en het Westfries Museum liet haar bezoekers doormiddel van virtual reality door de gouden eeuw wandelen.

Stuk voor stuk zijn dit indrukwekkende, maar ook dure projecten. Projecten die voor slechts een klein aantal musea haalbaar zullen zijn. Ze hebben het beeld gecreëerd dat voor digitale innovatie grote budgetten nodig zijn, maar leggen ook vaak te veel de nadruk op het woord digitaal. Wij geloven dat juist de innovatie die digitale projecten teweeg kunnen brengen van belang is. Het maakt niet uit of je een groot budget hebt, of de nieuwste technologie gebruikt. Beiden zijn geen garantie voor succes. Spannende, mooie, ontroerende en succesvolle projecten ontstaan daar waar musea openstaan voor de nieuwe mogelijkheden die technologie te bieden heeft en vervolgens vanuit hun eigen kracht innoveren.

Gelukkig is er een kentering te zien. Wie kijkt naar de programma’s van vooraanstaande internationale conferenties over musea en technologie, zoals Museums and the Web of MuseumNext, zal opmerken dat er steeds minder Grote Projecten worden gepresenteerd en er steeds meer aandacht is voor het proces met thema’s zoals ‘Catalyzing change: Tools and Strategies for Digital Transformation’, ‘Museum Content Strategy Workshop’, of ‘Making the Most of Your People’.

Kom naar het Innovation Lab

Natuurlijk is het belangrijk om te weten wat verschillende digitale applicaties te bieden hebben, maar het toepassen van technologie zal steeds betaalbaarder en makkelijker worden, bijvoorbeeld dankzij initiatieven zoals het meSch project. Dit project heeft tot doel om technologie voor musea aanpasbaar, herbruikbaar en toegankelijk te maken. Binnen het meSch project experimenteert het Museon bijvoorbeeld met het aanbieden van verschillende perspectieven binnen hun tentoonstelling Atlantikwall en onderzoekt het Allard Pierson Museum hoe ze zelf eenvoudig object-gerichte Augmented Reality applicaties kunnen maken, zonder tussenkomst van techneuten. Ook gebruiken ze simpele sensoren en kleine, goedkope computers (Arduino of Raspberry Pi) om vitrines te maken die reageren op de bezoekers die er voor staan. Tijdens het Innovation Lab zal er aandacht zijn voor de mogelijkheden van verschillende technologieën en zullen buzzwords, zoals Internet of Things (IoT), Wearables en Open Data, tegen het licht worden gehouden. Waar liggen de kansen voor musea?

Zorg dat je organisatie de juiste vaardigheden in huis heeft om op een innovatieve manier na te denken over, maar vooral ook aan de slag te gaan met technologie. Het Innovation Lab heeft tot doel musea, groot en klein, de vaardigheden te geven die nodig zijn om op een innovatieve manier technologie in te zetten in het museale aanbod. Hiermee kunnen ze zelf digitale projecten starten, maar ook succesvoller samenwerken met externe partijen. Onderwerpen die aan bod komen zijn onder andere:

Welke vragen moet je stellen? Door de juiste vragen te stellen zet je niet alleen een sterk concept neer, maar kun je ook effectiever communiceren met externe partijen, wanneer die verantwoordelijk zijn voor (een deel van) de productie. Tijdens het Innovation Lab is er aandacht voor de vragen die je voor en tijdens je project zou moeten stellen.

Hoe weet je of je op de goede weg zit? Door met je publiek in gesprek te gaan en je concept te testen, bijvoorbeend  aan de hand van simpele (papieren) prototypes, of voorbeelden , zal het eindproduct beter aansluiten bij de behoeftes en interesses van je doelgroep. Door in een vroeg stadium je concept bij je doelgroep te testen kun je in subsidieaanvragen ook beter aantonen dat je aanbod aansluit bij de vraag van je bezoekers.

Hoe zorg je dat je eindproduct toegankelijk is voor een breed publiek en aansluit bij je doelgroep? Tijdens de training zal er aandacht zijn voor verschillende prototype technieken en is er de mogelijkheid om deze ook uit te proberen en eigen te maken. Ook is er aandacht voor de toegankelijkheid van digitale toepassingen.

We willen niet overal schermen, kunnen we dan alsnog digitaal innoveren? Veel te vaak nog wordt digitaal gezien als ‘iets op een scherm’. De integratie van digitale toepassingen kan subtieler, maar ook multisensorischer zijn. Zowel tactiliteit als audio zijn belangrijke elementen binnen het meSch project en zullen aan bod komen tijdens de training.

Wat betekent digitale integratie? Het digitale aanbod van je museum zou de totale museumbeleving van je bezoeker moeten versterken. De meeste musea hebben sterke collecties, mooie verhalen en interessante kennis in huis. Digitale innovatie zou erop gericht moeten zijn om deze toegankelijker, spannender en inspirerender te maken voor je publiek en zou niet moeten resulteren in een experience waarbij voor de collectie geen plaats meer is.

Wat zijn de ervaringen van andere musea? Het Allard Pierson Museum in Amsterdam en het Museon in Den Haag zijn allebei betrokken bij het meSch project en hebben de kans gekregen om op een nieuwe manier over digitale innovatie na te denken. De twee musea hebben verschillende collecties, verschillende missies en verschillende doelgroepen. De voorlopige uitkomst van hun digitale avontuur is daarom ook niet hetzelfde. Wel hebben ze allebei baat gehad bij de vaardigheden en technieken die in deze workshop aan bod zullen komen. Tijdens de training zal het Allard Pierson Museum iets vertellen over hun ervaringen met hun Digitale Museum Lab en publieksonderzoek. Het Innovation Lab vindt plaats in het Museon. Tijdens de lunch worden er rondleidingen door hun tentoonstelling Atlantikwall gegeven, waarin meSch technologie is verwerkt.

Het Innovation Lab is een samenwerking tussen meSch, Digital Identities en Acuity Design en vindt plaats in het Museon in Den Haag op 21 mei. Meer informatie over het team dat de workshop geeft vind je hier.

Reserveer hier. Er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Kosten voor het Innovation Lab bedragen €199, 65 (inclusief BTW en toegang tot het Museon)

Merel van der Vaart, één van de oprichters van Museumeducatie.nl, is namens het Allard Pierson Museum en het meSch project betrokken bij de organisatie van dit evenement.