Museumparticipatie: Drempels wegnemen

Dit is het tweede artikel in een serie over bezoekersparticipatie in musea, gebaseerd op mijn ervaring met participatieve projecten in het Londense Science Museum. Deze reeks bespreekt een aantal van de uitdagingen die museummedewerkers tegenkomen wanneer ze participatie introduceren in de ontwikkeling van evenementen en tentoonstellingen.

In het vorige artikel werd de eerste stap van de rekrutering van participanten besproken: Wie zoek je en waar vind je hen? Dit artikel kijkt naar de vraag: Hoe maak je van potentiële deelnemers enthousiaste participanten? Wanneer je contact hebt gemaakt met een groep mensen die aan je deelnemersprofiel voldoen bestaat de volgende uitdaging eruit om ze over te halen deel te nemen aan je project.

Uiteraard heb je een project ontwikkeld dat voor je beoogde deelnemers interessant is, maar enthousiasmeren alleen is vaak niet voldoende. Naast uitleggen wat jouw project de moeite waard maakt, is het ook belangrijk na te denken over de mogelijke drempels die mensen ervan kunnen weer houden te participeren. Alleen zo voorkom je een project af te moeten blazen wegens gebrek aan interesse of, erger nog, omdat mensen op het laatste nippertje afmelden.

In gesprek met participanten in het Science Museum.

Enthousiasmeren is niet genoeg
Dit artikel kijkt specifiek naar projecten waarbij je als museum intensief met een groep deelnemers samen wilt werken. Je wilt bijvoorbeeld samen met hen een deel van een tentoonstelling vormgeven of een evenement organiseren. Met andere woorden, deelnemers zullen een substantiële hoeveelheid tijd en energie in je project moeten investeren voordat ze van het eindresultaat kunnen genieten. Zelfs (ogenschijnlijk) enthousiaste participanten kunnen om verschillende redenen beslissen toch af te haken. Zeker als ze het museum een warm hart toedragen, zullen ze het moeilijk vinden om je te informeren over hun besluit, met als gevolg dat ze vlak voor de eerste bijeenkomst afzeggen. Het is naar voor deelnemers om het gevoel te hebben het museum teleur te stellen. Maar uiteraard kan het verliezen van participanten vlak voor de start van een project ook voor het museum serieuze gevolgen hebben.

Wat is praktisch?
Vaak is voor participanten de reden om niet aan een project deel te nemen van praktische aard. Wat logisch en praktisch is voor het museum, komt immers niet altijd goed uit voor de deelnemers. Een van de belangrijkste drempels is de planning. Er zijn uiteraard uitzonderingen, maar voor de meeste deelnemers zullen bijeenkomsten, workshops en activiteiten doordeweeks tijdens museumopeningstijden (zeg van tien tot zes) niet praktisch zijn. Zeker wanneer je een serie van bijeenkomsten wilt plannen is dit iets waar rekening mee gehouden moet worden. Is het mogelijk om ’s avonds af te spreken of in het weekend? Wanneer je samenwerkt met een bestaande groep mensen die elkaar regelmatig treffen kun je wellicht activiteiten plannen tijdens die bijeenkomsten. Vraag de deelnemers echter van te voren of zij dit ook een goed idee vinden. Het is mogelijk dat ze hun bestaande activiteiten niet willen staken en liever op een ander moment met het museum samenwerken.

Ook de locatie kan een drempel vormen. In de eerste plaats is het uiteraard belangrijk om te zorgen dat de locatie bereikbaar en toegankelijk is. Dit klinkt logisch, maar het is toch de moeite waard om even bij deze voorwaarde stil te staan. Beschikt de ruimte over de faciliteiten die de deelnemers nodig hebben? Hoe mobiel zijn je deelnemers? Zijn ze afhankelijk van hun fiets, het openbaar of speciaal vervoer? Heb je een locatie gekozen waar de deelnemers zich op hun gemak zullen voelen? Soms zal het belangrijk zijn dat de activiteiten in het museum plaatsvinden, maar dat is niet altijd het geval. Soms blijken externe locaties praktischer te zijn. Wanneer je de locatie kiest, denk dan ook na over de mogelijke reiskosten. Zouden reiskosten een barrière tot deelname kunnen zijn? Kunnen de reiskosten wellicht vergoed worden?

Overleg
Naast de voor de hand liggende drempels als locatie en tijd kunnen deelnemers ook drempels tegenkomen die minder evident zijn. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat mensen verantwoordelijk zijn voor de zorg van kleine kinderen, een bepaald dieet hanteren of hulpmiddelen nodig hebben bij de communicatie met anderen. Zorg dat je, waar mogelijk, tijdens de ontwikkeling van je programma een open dialoog hebt met je potentiële deelnemers. De praktische invulling van je project is vaak makkelijker vast te stellen wanneer je met je doelgroep hebt gesproken. Je hoeft wellicht niet met iedereen individueel contact te maken, maar zorg dat je informatie inwint van enkelen van hen of van iemand die ervaring heeft met de doelgroep die je wilt bereiken. Zorg ook dat het voor geïnteresseerden duidelijk is dat het voor het museum belangrijk is dat zij zich comfortabel voelen. Vertel potentiële deelnemers dat je graag drempels tot deelname voor hen wegneemt en wees niet bang om mensen die enthousiast zijn, maar twijfelen, te vragen wat de reden van hun twijfel is en of je iets kunt doen om deelname mogelijk te maken.

Kern van de zaak is dat we onthouden dat we te maken hebben met mensen die met hun deelname tijd, energie en mogelijk geld in het museum investeren. Het zal het museum op haar beurt tijd, energie en mogelijk geld kosten om de samenwerking mogelijk te maken. Het eindresultaat zal deze investeringen zeker de moeite waard maken.