Omgaan met museumvoorwerpen

De tentoonstelling Weer zo goed als nieuw – museumvoorwerpen gerestaureerd in het Historisch Museum Deventer toont verschillende museumvoorwerpen die dankzij adoptieprojecten weer toonbaar zijn gemaakt voor publiek. Het adoptieproject houdt in dat mensen een object voor een bepaald bedrag ‘adopteren’. Het geld dat de deelnemer betaalt, wordt gebruikt om de restauratie te kunnen betalen.

De educatieve projecten zijn gericht op conserveren en restaureren. Er is een speciaal project voor de bovenbouw van het basisonderwijs dat in het teken staat van ‘de kunst van het bewaren’. Verder worden er elke twee weken demonstraties gegeven door restauratoren. Na afloop kunnen bezoekers gratis advies krijgen over het conserveren van specifieke objecten. Tijdens het Museumweekend zal een lijst en een schilderij worden gerestaureerd door een schilderijenrestaurator.

De tentoonstelling
De tentoonstelling toont museumobjecten, grotendeels schilderijen, uit het adoptieproject. Deze objecten zijn gerestaureerd met het geld dat de adoptanten voor de adoptie betaald hebben. De tekstbordjes, die bij de voorwerpen hangen, vermelden de schades die de voorwerpen hadden en welke restauratiewerkzaamheden hebben plaatsgevonden. Er worden ook voorwerpen tentoongesteld die nog gerestaureerd moeten worden. In de teksten op de bordjes staat wat er moet gebeuren om de voorwerpen te behouden voor de toekomst. Eén keer in de twee jaar wordt er een tentoonstelling gemaakt waar de pas gerestaureerde voorwerpen getoond worden.

Educatief project
Bij de tentoonstelling is een educatief project ontwikkeld voor de groepen zeven en acht van het basisonderwijs. Het project Kunstzappen – Kunst Opgeknapt is een samenwerkingsverband tussen een drietal instellingen: Historisch Museum Deventer, Centrum Beeldende Kunst Deventer en Kunstcircuit-Centrum voor de Kunsten De Leeuwenkuil. Het educatieve project bestaat uit drie onderdelen: leren omgaan met museumvoorwerpen, een installatie bekijken en het maken van een kunstwerk van ‘waardeloos’ materiaal.

Hieronder volgt een beschrijving van het onderdeel Omgaan met museum-voorwerpen.

In de kelder van het museum wordt de schoolgroep ontvangen. Hier krijgt zij een korte introductie. Daarna wordt de groep in tweeën gesplitst. Het ene deel krijgt een rondleiding in de tentoonstelling. Het andere deel van de kinderen gaat aan het werk met de opdrachten in de kelder. Het hanteren van museumvoorwerpen staat centraal. Er zijn vier opdrachten, bij de eerste drie moeten de deelnemers ‘iets doen’: transport, beestjesonderzoek, een conditierapport invullen en 10 vragen stellen aan een object.

Voor alle opdrachten is het informatieblad over hanteren van museumvoorwerpen. Voor elk soort voorwerp is een apart lijstje gemaakt met regels voor het hanteren.

Bij dit educatieve programma staat objectbeleving centraal en er wordt gebruik gemaakt van ‘echte’ museumvoorwerpen. Niet elk museumvoorwerp wordt gebruikt, het gaat om voorwerpen: die weinig waardevol zijn; die kapot zijn; waarvan geen historische feiten van bekend zijn. In geval van een archeologisch voorwerp zijn er geen herkomstgegevens vastgelegd, waardoor het voorwerp weinig historische waarde heeft.

Wanneer een deelnemer een voorwerp hanteert, moet hij/zij handschoenen aan. De kinderen vragen of het ‘oude spullen’ of ‘echte voorwerpen’ zijn. Nadat ze te horen krijgen dat het authentieke voorwerpen zijn, zijn ze heel voorzichtig. Het is wonderlijk om te zien hoe kinderen oude voorwerpen ‘respecteren’.

Conclusie
Het educatieprogramma Omgaan met museumvoorwerpen heeft als doel de deelnemers bewust te maken van cultureel erfgoed. Hierbij wordt gebruik gemaakt van objectbeleving. De deelnemers komen letterlijk in aanraking met authentieke voorwerpen. De keuze van de voorwerpen is doordacht: geen (historisch) waardevolle voorwerpen, maar voorwerpen die al beschadigd zijn of waarvan geen gegevens van zijn. Het dragen van handschoenen en het gebruik van authentieke objecten zorgt voor een sterke beleving. Dit komt ten goede aan het leerproces. Het lijkt succesvol: het onderwerp en de methode sluiten goed aan op de gekozen doelgroepen.

met dank aan Petra Groothuizen (educatie)